Geneva က UNHCR အႀကီးကဲနဲ႔ သူပုန္လို႔စြပ္စြဲျခင္းခံရတဲ့ ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား

ကရင္နီအမွတ္ (၁) ဒုကၡသည္စခန္းအတြင္းရွိ

ေရးသားသူ - လီယို/ဂြ်န္မိုးႏိုင္

ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရစစ္တပ္ကို တိုက္ခိုက္ရန္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြရဲ့ အေျခခံစခန္းေတြျဖစ္တယ္၊ တနည္းအားျဖင့္သူပုန္စခန္းေတြျဖစ္တယ္လို႔ အသစ္တက္လာတဲ့ ျမန္မာအစိုးရက ေျပာဆိုသတ္မွတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္းေက်ာ္ကိုလည္း ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ပို႔မယ္ဆိုတဲ့သတင္းေတြ ထြက္လာတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြအဖို႔ ထိတ္လန္႔စရာ၊ စိုးရိမ္စရာေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကရင္နီဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုးမွ အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၀င္ေတြနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႔ဆံုခဲ့ခ်ိန္က တင္ျပေဆြးေႏြးမႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။

“မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔က နအဖအစိုးရသစ္ေပါ့ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးေက်ာ္ဆန္းကေနၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္တယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေသာင္းက်န္းသူေတြပဲရွိတယ္။ ေသာင္းက်န္းသူေတြ အေျခစိုက္တဲ့စခန္းပဲလို႔ ေျပာတယ္။ အဲ့ဒါျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးကိုယ္တိုင္က၊ ေက်ာ္ဆန္းကိုယ္တိုင္၊ အစိုးရသစ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တခါတခါဒီဘက္ကို ထြက္ေျပးေရာက္ရွိလာတဲ့ deserters (တပ္ေျပး) ေတြရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႀကံဳတဲ့အခါေမးတယ္။ ဆိုေတာ့အဲ့လိုပဲ သံုး၊ ေလး၊ ငါးေယာက္ေမးၾကည့္ေတာ့။ ခင္ဗ်ားတို႔ထက္ ႀကီးတဲ့သူေတြက ဒီစခန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုျမင္သလဲလို႔ ေမးတဲ့ခါက်ေတာ့ ဒါသူပုန္စခန္းဘဲလို႔ ျမင္တယ္ေနာ္…။ အဲ့ေတာ့က်ေနာ္တို႔ကေနၿပီး သူတို႔ဆီျပန္ပို႔မယ္ဆိုေတာ့ သူ႔တို႔ရဲ့ သံသယရဲ့ အၾကည့္ေအာက္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ခံရမယ္။ က်ေနာ္တို႔အတြက္လံုၿခံဳမႈက အားနည္းမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တာဘဲေလ။ က်ေနာ္စိုးရိမ္ေနရမွာပဲလို႔ ထင္တယ္။”

ကရင္နီအမွတ္-၁ ဒုကၡသည္စခန္းေကာ္မီတီ ဒု-ဥကၠဌ ဦးေအာင္ေမာင္းက UNHCR အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၀င္မ်ားနဲ႔ သံအမတ္ေတြကို တင္ျပေျပာဆိုခဲ့တာပါ။
UNHCR အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ ဥကၠဌ Hisham Badr မွ ဦးေဆာင္တဲ့ သံအမတ္အဖြဲ႔ဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ UNHCR ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ မယ္ေဟာင္ေဆာင္ခရိုင္မွ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္နဲ႔ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔အတူ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ ၃ ရက္ေန႔က ကရင္နီအမွတ္-၁ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၿပီး ဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။
UNHCR အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၀င္မ်ားနဲ႔ သံအမတ္မ်ားကို ဒုကၡသည္ပင္မေကာ္မီတီ၊ ဒုကၡသည္စခန္းေကာ္မီတီနဲ႔ ကရင္နီေက်ာင္းသားသမဂၢ အဖြဲ႔မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ယခုတက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ သူပုန္ေထာက္ခံသူမ်ား၊ သူပုန္စခန္းမ်ားဆိုတဲ့ သတ္မွတ္စြပ္စြဲထားခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကရင္နီဒုကၡသည္မွ တင္ျပေဆြးေႏြးမႈအေပၚ အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီအဖြဲ႔ရဲ့ တုန္႔ျပန္မႈမွာ မိမိတို႔အေနျဖင့္ Geneva ကေန ယခုလို နယ္စပ္ဒုကၡသည္စခန္းကို လာရတဲ့အဓိကအေၾကာင္းရင္းက ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ လံုၿခံဳေရးျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ Geneva ကေန ဒီအထိေရာက္လာၿပီး အဓိကလုပ္ေဆာင္ရမည့္အခ်က္က လံုၿခံဳေရးအတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒုကၡသည္ေတြအတြက္) လံုၿခံဳေရးက နံပါတ္-၁ျဖစ္တယ္” လို႔ UNHCR အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ ဥကၠဌလည္းျဖစ္ Egypt သံအမတ္လည္းျဖစ္တဲ့ Hisham Badr က ေျပာပါတယ္။
ဆက္လက္ၿပီး Hisham Badr က “တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိၾကတဲ့ က်ေနာ္တို႔တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္ေတြအေနနဲ႔ ဒီစားပြဲေပၚမွာ အတူတကြ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာၿပီး မည္သည့္ဘက္ကမွအရႈံးမရွိဘဲ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလံုး အႏိုင္ရရွိသြားတယ္ဆိုတဲ့ (win win situation) အေျဖကိုရရွိဖို႔ဘဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ UNHCR အေနနဲ႔လည္း လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီ၊ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေပးၿပီး အဖြဲ႔တိုင္းလိုလိုကေန အႏိုင္ရသြားတယ္ဆိုတဲ့ အေျဖကို အတူတကြရွာေဖြဖို႔ျဖစ္တယ္။”

UNHCR အမႈေဆာင္ေကာ္မီတီ၀င္မ်ား ယခုလို ကရင္နီဒုကၡသည္စခန္းသို႔ မလာခင္ ရက္အနည္းငယ္အေတာအတြင္း ျမန္မာအစိုးရမွ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ေတြကို သူပုန္ဟုစြပ္စြဲေျပာဆိုမႈမ်ားရွိခဲ့ၿပီး ထိုင္းအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ျပန္ပို႔ဖို႔အစီအစဥ္ေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း သတင္းမ်ားထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။
ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္း ၉ ခုမွာ ေနထိုက္လ်က္ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္းေက်ာ္ကို ျပန္ပို႔မယ္ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္တို႔ရဲ့ ေမးျမန္းခ်က္ကို ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ UNHCR ကိုယ္စားလွယ္ James Lynch က ယခုလိုရွင္းျပသြားပါတယ္။

“ဒုကၡသည္ေတြ အားလံုး တေန႔က်ရင္ ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ ျပန္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ၂၇ နွစ္လံုးလံုး ဒီစခန္းထဲမွာပဲ ပိတ္ၿပီး ေနေနရတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးက အေျဖ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလိုကိစၥမ်ိဳး မျဖစ္မီမွာေတာ့ ေသခ်ာတဲ့ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုေတာ့ ရိွရမယ္။ ၀မ္းနည္းစရာ ေကာင္းတာက အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက ဒီလုိအေျခအေနေတြက မျဖစ္ေသးဘူး။ အခုေလာေလာဆယ္ ေကာလဟာလေတြ ျဖစ္ေနတာေတြ Bangkok Post တို႔ The Nations သတင္းစာေတြမွာ ေပးထားတ့ဲ ဒီ headline ေတြနဲ႔ အျပင္မွာ ျဖစ္ေနတာေတြက တခ်ိဳ႔ဟာေတြမွာ ကိုက္ညီမႈ မရိွဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီသတင္း ေခါင္းစဥ္ေတြက တကယ္ပဲ စိုးရိမ္စရာ ရိွတယ္။ စိုးရိမ္ဖို႔ကို ျပေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထိုင္းေတာ္၀င္ အစိုးရနဲ႔ UNHCR စကားေျပာတဲ့ အခါမွာ ေစာေစာက သတင္းေခါင္းစဥ္ေတြက ကြက္တိ မျဖစ္ဘူး”

ယခုလက္ရွိ တတိယႏိုင္ငံမွာ သြားေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရရွိတဲ့ ကရင္နီဒုကၡသည္ေပါင္း ၁ ေသာင္းေက်ာ္ရွိသြားပါၿပီ။ က်န္ ၁ေသာင္းေက်ာ္မွာမူ ကရင္နီအမွတ္ ၁ နဲ႔ အမွတ္၂ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ က်န္ရွိေနပါေသးတယ္။
ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္း ၉ ခုမွာ စစ္ေရးပဋိပကၡေၾကာင့္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ ၁၄၀၀၀၀ ေသာင္းေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ အမ်ားစုမွာ သက္ႀကီးရြယ္အို၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ဆက္ႏြယ္ၿပီး ဖိႏိွပ္ခံရတဲ့သူေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈဒဏ္ကိုခံၾကရတဲ့သူေတြနဲ႔ စား၀တ္ေနေရးအခက္အခဲတို႔ေၾကာင့္ နယ္စပ္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ ထြက္ေျပးေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ လူသစ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

“အခုေလာေလာဆယ္အထိ ဒုကၡသည္ကို ေရာက္လာတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရိွတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ဆက္ၿပီး အခက္အခဲ ခံၿပီး ခက္ခက္ခဲခဲ ေရာက္လာတဲ့ လူထုေတြကို ဆက္လက္ၿပီး လက္ခံသင့္သလား မသင့္ဘူးလား အခုလည္း လာေနတယ္။ မနက္ျဖန္သဘက္ခါလည္း ဆက္လာဖို႔ ရိွေနတယ္။ လာပါလို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ မဖိတ္ေခၚပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခက္အခဲ ခံၿပီး ေရာက္လာသူေတြကိုေတာ့ လက္ခံေပးဖို႔ ထပ္ျဖည့္ေျပာခ်င္ပါတယ္” လို႔ ကရင္နီအမွတ္ ၁ ဒုကၡသည္စခန္းေကာ္မီတီ ဥကၠဌ ခူးအီရယ္က ေျပာပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခိုလႈံေနထိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံအဖို႔ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း အစိုးရအသစ္တက္လာၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ထိုင္းအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္သို႔ျပန္ပို႔ဖို႔ ကိစၥေတြ စတင္စဥ္းစားလာၾကရတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ထိုင္းအစိုးရအျဖင့္ မုန္း တိုင္းရင္းသားဒုကၡသည္ ၄ေထာင္ကို လာအိုႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ပို႔ခဲ့ဖူးတယ္။

ဒါေပမဲ့ထိုင္းႏိုင္ငံက ျမန္မာဒုကၡသည္ေတြကို မုန္းဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ဖို႔ ခက္ခဲႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရသစ္ဟာ ယခင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲတဲ့အတြက္ သူပုန္လို႔စြပ္စြဲခံရတဲ့ နယ္စပ္ကဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ကိုအတင္းအဓမၼျပန္ပို႔ျခင္းခံရပါက ဖိနိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကိုဆက္ခံၾကရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ယခုအာဏာရ၀န္ႀကီးေတြကလည္း ယခင္စစ္အစိုးရလက္ထက္က ပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ဖို႔ ခက္ခဲေနပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒုကၡသည္မ်ား အေနနဲ႔ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္ခ်င္သူမ်ားမွလြဲလို႔ က်န္လူမ်ားကို ျပည္တြင္းေရး ပံုမွန္အေျခအေန ျပန္မေရာက္မခ်င္း ဆက္လက္ထားရွိသြားမွာျဖစ္ၿပီး လိုအပ္တဲ့ ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကို UNHCR အေနျဖင့္ ဆက္လက္တာ၀န္ယူသြားႏိုင္ေရးအတြက္ ဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ားကို အမႈေဆာင္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႔ အမတ္ေတြအေနနဲ႔ Geneva မွာျပန္လည္ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္အေျခအေနကိုလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္သြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။